Skorogoszcz

Dawne miasteczko leżące na prawym brzegu Nysy Kłodzkiej. Wzmiankowane w 1223 roku jako Scorogostov Most. Prawa miejskie nadane przed rokiem 1271, potwierdzone w 1300; w 1945 r. prawa odebrane.

W XIII wieku Skorogoszcz należała do klasztoru norbertanek w Czarnowąsach, przez całe średniowiecze do r. 1532 w granicach księstwa opolskiego, krótko niemodlińskiego (1316-1328), a od 1742 w granicach powiatu niemodlińskiego. Po śmierci w 1532 r. Jana II Dobrego – ostatniego Piasta opolskiego – miała aż 13 właścicieli, od 1874 w rękach hrabiny Elizabeth z domu Schaffgotsch (patrz dzieje zamku).

Symbolem Skorogoszczy zawsze był most (Scorogostov Most) na Nysie. On wyznaczał historię miasteczku i przy nim tętniło życie. Tu znajdowały się komory celne księstwa opolskiego, a za mostem bliżej nie znane komory księstwa wrocławskiego i brzeskiego.

W 1871 r. stanął most stalowy, łukowy, na ceglanych filarach. W 1930 r. okazał się zbyt mały i obok niego wybudowano nowy most żelbetowy. Złagodzono wówczas zakręt od strony Brzegu. Mimo to nadal zakręt przed mostem był zbyt ostry i każdego roku zdarzały się tam wypadki. O niebezpiecznym miejscu ostrzegała specjalna (wówczas nowatorska) sygnalizacja świetlna (na zdjęciu). W 2005 r. wybudowano kolejny nowoczeny most, który ułatwia przejazd. Stanął on obk istniejącego. Ma bardzo ładną, nowoczesną konstrukcję podwieszoną na jednym wygiętym pylonie. Dawną świetność (o ile kiedyś miasteczko ją miało) i miejski charakter przypomina jedynie rynek (nazywany dziś placem Wolności). Niegdyś miał zabudowane wszystkie 4 pierzeje, a na środku stał zbór ewangelicki z l. 1803-20, który został jednak po wojnie rozebrany. Kościół pw. Jakuba Apostoła.
Stoi przy rynku. Wzmiankowany w 1223 r., po przebudowach w 1687 r. prawdopodobnie już murowany, spłonął w 1835. Po pożarze, w 1852 r. wybudowano nowy z czerwonej cegły, w stylu historyzującym. Prawie połowę obszaru starej Skorogoszczy zajmował teren zamkowy, który leżał na południe od rynku, za Borkowickim Potokiem.

Piętrowy zamek z wieżą istniał już w XVI wieku, późniejsi właściciele wielokrotnie go rozbudowywali. Jednak czasy świetności przypadają na pierwszą połowę XX wieku. W 1874 Skorogoszcz nabywają baron Otto von Kettler ze swą małżonką hrabiną Elizabeth z domu Schaffgotsch. Elizabeth, to córka t y c h Schaffgotschów, Joasi i Hansa z Kopic. Wkrótce wychodzi drugi raz za mąż za Kaspra von Korrf-Kerssenbrock i wtedy, w latach 1910-13 przebudowują siedzibę w okazały wielki pałac w stylu klasycystycznym, dwupiętrowy z mansardowym dachem kryjącym kolejną kondygnację. O ogromie pałacu może świadczyć liczba osób goszczących w czasie polowania dochodząca do 300.

W 1932 r. hrabina przenosi się do małej willi nad Nysą (dziś Dom Dziecka) a pałac przekazuje Kongregacji Misjonarzy z Mariannhill na seminarium misyjne, które istniało do roku 1940, kiedy zarekwirowało je SS. W czasie II wojny pałac ucierpiał, ale nadawał się do remontu. Władze jednak postanowiły o jego rozbiórce. Materiał prawdopodobnie pojechał na "odbudowę Warszawy". Z całego założenia pozostał jedynie park (w nim okazały platan) i kilka budynków towarzyszących, m.in. obecna szkoła. W miejscu pałacu powstała sala gimnastyczna, (oddana w 2003 roku) która swym kolumnowym portykiem nawiązuje do pałacu. Atrakcją w panoramie miasta jest ceglana 27-metrowa wieża ciśnień zbudowana w 1910 roku. Obecnie służy jako wieża widokowa, we wnętrzu powstaje ekspozycja skorogoskich staroci, np. tablica po posterunku MO.
Ojciec Dominik ze Skorogoszczy

Urodzony w 1588 r. w Skorogoszczy. W 1624 wstąpił do zakonu franciszkanów w Nysie. Ponieważ zna łacinę, grekę, studiował arabski, turecki i perski, zostaje szybko przeniesiony do Rzymu a dalej dwukrotnie na misje do Ziemi Świętej. Wyjeżdża też do Persji. Koniec życia spędza w Hiszpanii, gdzie na dworze królewskim zajmuje się tłumaczeniami, m.in. Koranu. Tam umiera w 1670 r.

Ponadto:
  • W 1998 r. została wydana obszerna monografia pt. „Skorogoszcz – zarys dziejów”, autorem jest mieszkaniec Skorogoszczy Dariusz Zięba. Omawia w szczegółach dzieje miasteczka.
  • Obszerne wiadomości o miasteczku na stronie: http://www.lewin-brzeski.pl
    • Przebiegająca przez Skorogoszcz droga krajowa nr 94 (dawna trasa międzynarodowa E-22) jest miejscem częstych wypadków. Na przedmieściu „Za Nysą”, składającym się od wieków z kilku zaledwie zabudowań, znajduje się między innymi gospodarstwo agroturystyczne z małą stadniną koni.