Kolonie fryderycjańskie

II połowa XVIII w.

Kolonizacja fryderycjańska prowadzona była na Śląsku w latach 1740-1806. Historycy podają, że w jej ramach na całym Śląsku powstało 240 kolonii, 1912 zagród, które zasiedliło 62 tysiące kolonistów. Na Śląsku Opolskim jej kulminacja nastąpiła w latach 70. i obejmowała tereny leśne między Stobrawą a Małą Panwią oraz tereny na pd-wschód od Opola po Kłodnicę, głównie w powiatach kluczborskim - 22, w namysłowskim - 12, w strzeleckim - 10. To samo opracowanie podaje też liczbę 11 kolonii w powiecie brzeskim. (Inne opracowania podające 5 kolonii w powiecie nie są raczej wiarygodne.)

Do tych 11 wsi założonych w ramach XVIII wiecznej kolonizacji należą zapewne: Piastowice, Błota, Lubicz, Karłowiczki, Nowe Kolnie, Śmiechowice, Charlottenrode, Olszak, Louisenthal, Wójcin,
Wymienion 10, brakuje więc jedenastej kolonii. Być może jest nią któryś z poniższych przysiółków, co do których brak bliższych danych, a i nie wykluczone, że kolonii było więcej niż 11.

Złota Gęś?, Stawy?, Leśna Woda?, Nowy Świat?.

Na naszym terenie kolonizacja objęła tereny prawobrzeżne, zwłaszcza w Pradolinie Wrocławskiej. Były to tereny o całkiem dobrych glebach, ale wylewy dzikiej Odry skutecznie tamowały rozwój stałego osadnictwa. Znane są nawet przykłady dwóch osad średniowiecznych, które przestały istnieć na tym terenie. Kolonie powstawały więc na nieużytkach, z dala od starych wsi, prawie wszystkie (prócz Moslache) otrzymały zupełnie nową nazwę. Ale nie tylko nazwy były nowe i obce. Także ludność, która przybyła najczęściej spoza Śląska wywarła wpływ na obyczaje, język i kulturę rolną.

Nazwa kolonii pochodzi od imienia króla pruskiego Fryderyka II, który ogłosił edykt w 1773 roku. W ramach niego każdy inwestor otrzymywał dotację pokrywającą niemal cały koszt budowy zagród (murowanych!), a kolonista dostawał gospodarstwo inwentarz i zapomogę na start. Czynsz opłacał dopiero po 5 latach zwolnienia. Założycielami mniejszych osad, np. Wójcina, Charlottenrode, Louisenthal, były osoby prywatne, a większych prawdopodobnie bezpośrednio rząd.