Podziały fizycznogeograficzne

Opisywany w przewodniku obszar w przeważającej części leży na Nizinie Śląskiej. Makroregion ten wschodzi w skład następujących wyższych jednostek: podprowincji Niziny Środkowopolskie, ta zaś do prowincji Niż Środkowoeuropejski, ta z kolei do podobszaru Pozaalpejska Europa Wschodnia, ten znów do obszaru Europa Zachodnia.

Ziemię Brzeską przecina mezoregion Pradolina Wrocławska. W Pradolinie tej płynie Odra. Tereny na północ od Pradoliny Wrocławskiej geografowie zaliczają do mikroregionu Równina Namysłowska, ten zaś należy do mezoregionu Równina Olenicka. Na południe od Odry rozciąga się mikroregion Równina Grodkowska należący do mezoregionu Równina Wrocławska. Wschodnia część powiatu zajmuje mezoregion Dolina Nysy Kłodzkiej. Fragmenty za Nysą należą już do mezoregionu Równina Niemodlińska. Wysunięte najbardziej na południowy-zachód tereny powiatu należą do makroregionu Przedgórze Sudeckie. Jest to część: prowincji: Masyw Czeski, podprowincji: Sudety z Przedgórzem Sudeckim. W skład makroregionu wchodzi mezoregion Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie a ramach niego m.in. dwa mikroregiony leżące na terenie powiatu: Wysoczyzna Nyska oraz Wzgórza Wawrzyszowskie, ostatni zajmuje tylko pograniczne skrawki powiatu.

Większość terenów powiatu leży na Nizinie Śląskiej.

Środkiem Niziny - a jednoczenie środkiem Ziemi Brzeskiej - płynie Odra wykorzystująca szeroką dolinę, zwaną Pradoliną Wrocławską. Pradolina ta w okolicach Brzegu ma szerokoć około 8 km. Dno Pradoliny jest płaskie, leży na wysokoci od 130 do 140 m n.p.m. Kapryśna rzeka nie raz zmieniała swe koryto, by na ostatnie 800 lat przenieć się na lewą krawędź Pradoliny. Orientacyjnie lewa krawędź Pradoliny Wrocławskiej to koryto Odry, prawa przebiega wzdłuż rzeczki Śmieszki i Smortawy.

Północna krawędź Pradoliny Wrocławskiej sąsiaduje z Równiną Namysłowską. Na naszym terenie dolina w równinę przechodzi niemal niezauważalnie. Jedynie w okolicach Leśnej Wody i Bystrzycy krawędź doliny jest ostro zaznaczona w terenie, prawy brzeg płynącej tam Smortawy miejscami ociera się o skarpę dochodzącą do 10 metrów wysokoci. Granicę na pozostałym terenie można przeledzić jedynie kierując się mniej więcej granicą lasu.
Równina Namysłowska nie jest idealnie płaska, ale na terenie Ziemi Brzeskiej różnice wysokoci są nieznaczne, od 134 m w okolicach rzeczki Smortawy do 160 m koło Kurzni. Jedyny poważniejszy garb jest ukryty w Lesie Lubszańskim, doskonale widać go z szosy łączącej Lubszę z Rogalicami. Najwyższy punkt tego wzniesienia osiąga 176 m n.p.m., tj. przynajmniej 26 m nad okolicę.

Na południe od Pradoliny Wrocławskiej, czyli na lewym, wysokim brzegu Odry, który wznosi się miejscami na 8-10 metrów nad lustro rzeki, rozciąga się wielka i miejscami płaska jak stół równina. Ciągnie się tak aż za Grodków, do pierwszych wzniesień Przedgórza Sudeckiego. Równina ta jest zwana Grodkowską. Bezwzględna wysokoć równiny na opisywanym terenie waha się od 145 m (Zawadno, Brzeg, Brzezina) do 160 m (Bierzów, Przylesie, Jankowice, Krzyżowice). Im dalej na południe, tym wysokość powoli rośnie: Grodków 170 m, Starowice 180 m. Jej jednostajnoć zakłócają jedynie dolinki małych cieków wodnych, np. Kocielnego Potoku, Sadzawy, Pępickiego i Przyleskiego Potoku.
Urozmaiceniem równostajnej równiny jest ciąg wzniesień ciągnący się od Łosiowa do Michałowa. Wzniesienia te z kulminacją w Łosiowie (181 m) i Michałowie (ponad 180m) mają niewielkie wysokoci względne (do 25 m), ale dzięki otwartym przestrzeniom można je wyraźnie dostrzec w terenie. Najlepiej je odczuć na wzniesieniach dróg w Łosiowie, koło Strzelnik, w Janowie, Jasionie, koło Michałowa.

Południowo-wschodnią częć historycznej Ziemi Brzeskiej zajmuje Dolina Nysy Kłodzkiej, która łagodnie spada do zagłębienia w którym płynie rzeka o tej samej nazwie. Dolina na całej długości jest wąska, zazwyczaj nie przekracza 3 - 4 km szerokości. Nie większe różnice wysokości są po prawej stronie Nysy, gdzie tereny wznoszą się na Równinę Niemodlińską, na 150 - 160 m.

Jedynym urozmaiconym terenem w powiecie są południowo-zachodnie fragmenty gminy grodkowskiej. Ten teren zaliczany jest już do Przedgórza Sudeckiego.
Pofałdowane tereny zaczynają się już 6 km na zachód i południowy-zachód od Grodkowa. To Wysoczyzna Nyska; pagórki pośród których leżą Jędrzejów, Strzegów, Kobiela, mają od 200 do około 220 m n.p.m.

Najwyższe wysokości osiąga pasmo wzgórz, nazywanych Wawrzyszowskimi, albo Wzgórzami Wawrzyszowsko-Szklarskimi Ciągną się one wzdłuż granicy powiatu, najwyższe punkty znajduja się na zachód od Jaszowa (255 m n.p.m.), Bogdanowa (270 m), Strzegowa (250 m). Niższe są pagórki w okolicach Wierzbna (235 m) i Gałążczyc (224 m). Nazwa tego pasma pochodzi od miejscowości Szklary i Wawrzyszów.
Choć w skali całego Przegórza Sudeckiego, są to zupełnie niepozorne miejsca, to jednak porównując je do pozostałych nudnych płaskich terenów naszego powiatu, te niskie górki są ciekawym i wyraźnym urozmaiceniem krajobrazu. Ich wysokośc względna dochodzi do 30 m, 40 m, a w okolicach Bogdanowa nawet do 50 metrów.

Wszystkie tu podane wysokości należy traktować jako orientacyjne. Nawet w przypadku jednoznacznych, wyraźnych punktów, różne mapy i źródła podają wielkości różniące się nawet o 2 metry.