**** Gotycki kościół pierwotnie pw. Wszystkich Świętych, obecnie Jakuba Apostoła. Najokazalszy kościół Ziemi Brzeskiej (poza Brzegiem). Wzmiankowany w 1288; od 1309-1534 pod patronatem dominikanek z Wrocławia. Obecny z początku XIV w.

Wysoka wieża z XVI w. jest zakończona specyficznym śląskim rozwiązaniem - wysoką iglicą i sterczynami w narożnikach. Wejście do kościoła zdobi bardzo ciekawy i wyjątkowy, rzeźbiony w piaskowcu gotycki portal z XV w. W tympanonie scena Koronacji Matki Boskiej. Polichromie „Wnętrze świątyni małujowickiej ma szczególną wartość dzięki bogactwom polichromii i wspaniałemu wystrojowi architektonicznemu. Wszystkie wewnętrzne ściany kościoła, czyli nawa, prezbiterium, tęcza opatrzone są malowidłami (podobnie jak w Strzelnikach). Zatynkowane w okresie reformacji zostały najwcześniej odkryte, bo już w 1865 r. W latach 1866-78 zostały zakonserwowane przez pruskich restauratorów w sposób — z dzisiejszego punktu widzenia — absolutnie niedopuszczalny. Polichromie gruntownie przemalowano i uzupełniono, co sprawia, że jeszcze dzisiaj wyglądają w większości znakomicie. Prawda jednak jest brutalna, gdyby nie owa fatalna metoda konserwacji, zespół malowideł byłby dzisiaj największą i najciekawszą galerią tego rodzaju w tej części Europy.

Polichromie pochodzą z trzech faz gotyku. Najstarsze i jedyne autentyczne, z lat 1360-1370 znajdują się ponad stropem, a więc na strychu kościoła. Podobieństwo wskazuje, że wykonawcą tych malowideł był twórca przybyły z Pragi, uczeń wybitnego mistrza Teoderyka, nadwornego malarza cesarza Karola IV. Odkryte w 1964 r. zostały oczyszczone i utrwalone. W warunkach suchego i ciemnego strychu mają doskonałe warunki przetrwania. Polichromie nawy powstały przed 1483 r. i również są dziełem nieznanego malarza. Ścianę tęczową wypełnia wielka kompozycja Sądu Ostatecznego podzielona na trzy części. U góry Chrystus w otoczeniu apostołów i aniołów, w dwóch dolnych strefach po lewej zbawieni, po prawej potępieni. Pozostałe ściany nawy dają pełny cykl ze Starego Testamentu (na ścianach południowej i zachodniej) i Nowego (na ścianie północnej). Jest to blisko sto kwater ilustrujących Biblię - fenomenalny przykład średniowiecznej „Biblii Pauperum”, czyli Biblii dla niepiśmiennych, ubogich. Swoisty komiks religijny przedstawiający dzieje w sposób zrozumiały, ciekawy i łatwy, trafiający do każdego widza. „Sykstyna Śląska” – bo i tak można nazwać ten kościół – ma strop będący indywidualnym dziełem sztuki malarskiej. Pochodzi z ok. 1500 r. a składa się z przeszło 640 różnych desek z kolorowymi ornamentami geometrycznymi, roślinnymi, zwierzęcymi a nawet heraldycznymi.”*

*Opis polichromii Tadeusz Jurek. ** Pod murkiem otaczającym kościół, w pobliżu zamurowanej bramki, od wewnątrz, stoi krzyż pokutny z wyrytym narzędziem zbrodni – widłami. To tutaj odtrącony chłopak z zazdrości ugodził panne młoda idącą do ślubu. Po zbrodni bramka została zamurowana, gdyż nikt nie chiał tędy wchodzić. Opowiada o tym legenda.
(Obecnie krzyż leży powalony w innym miejscu.)
Bitwa 1741
Na polach między Skarbimierzem, Małujowicami i doliną Pępickiego Potoku rozegrała się 10 kwietnia 1741 r. pierwsza i największa bitwa I wojny śląskiej. Toczyła się między Austriakami dowodzonymi przez Wilhelma von Neipperg, a wojskami pruskimi Fryderyka II. Walczyły tu 33 szwadrony pruskiej kawalerii i około 16.000 piechoty, w sumie 22.000 żołnierzy pruskich oraz 86 szwadronów kawalerii i 11.800 piechoty austriackiej, w sumie 19.000 żołnierzy austriackich. Straty poniesione w bitwie, to 5750 zabitych i rannych po stronie Prus i 4540 zabitych i rannych po stronie Austrii. Batalia zdecydowała o losach wojny, zwycięstwo pruskie przesądziło o losach Śląska, który został oderwany od Austrii i przyłączony na 204 lata do Prus. Bitwa przeszła do historii pod nazwą bitwy pod Małujowicami (Mollwitz) i jej przebieg omawiają nawet podręczniki West Point. Mapka bitwy. Legenda: Mollwitz - Małujowice, Pampitz i Neudorf to dzisiejsze Pępice, Hermsdorf - Skarbimierz, Kleiner-Bach to Potok Pępicki (obecnie kanał), Conradswaldauer-Bach to Potok Przyleski, Gruningen - Zielęcice. Kolorem białym (A-B) oznaczono początkowe pozycje Prusaków, czarnym (F-G) Austriaków. Zwycięstwo pruskiemu królowi Fryderykowi II na 200 lat przyniosło niebywałą sławę na Śląsku. Po licznych pomnikach wystawionych wielkiemu władcy Prus pozostało niewiele. Oto zapomniany cokół po pomniku, który stał przed brzeskim ratuszem do 1945 r. Nie pozostał ślad po pomniku uświetniającym bitwę, który stał obok małujowickiego kościoła.

Ponadto:
  • O Małujowicach jest też strona w Internecie: www.idb.com.pl
  • O krzyżu pokutnym traktuje także artykuł „Legenda o widłach do gnoju” oraz oryginał tej legendy Paula Frägera - w dziale „Historia”.