Wody

Niewielki ciek, biorący początek na południe od Janowa (z okolic Wału Łosiowsko-Michałowskiego), następnie przepływa na północ od Gierszowic oraz przez Pawłów, ostatni odcinek stanowi wschodnią granicę Brzegu, wpada do Odry.

Ciek wodny mający początek w okolicach Żłobizny, w większej części płynący przez tereny Brzegu. Jego wody zasilają staw Cegielnia (gliniankę) oraz przepiękny staw w Parku Wolności w Brzegu. Ostatni odcinek stanowi zachodnią granicę Brzegu. Ciek wpada do Odry.

Niewielka rzeczka biorąca początek koło stacji w Lipowej na Ziemi Grodkowskiej, płynie koło Wierzbnika, Przylesia, niedaleko Łukowic wpada do obecnego Kanału Pępickiego.

Rzeka średniej wielkości, która bierze początek koło Olesna, płynie przez Klubczbork, Bory Stobrawskie, na Ziemię Brzeską wpływa koło Bielic, płynie przez Stobrawę, Wapienniki, Stare Kolnie, oraz wieś Stobrawę i przysiółek Odłogi. Wpada do Odry na południe od Nowych Kolni. Całkowita długoć 85 km. Niemal na całej długości ma tendencję do zabagniania dolinki, którą płynie. Towarzyszą jej liczne równoległe (czynne i stare) koryta, np. Stara Stobrawa, Fałkówka.
Na dnie rzeki występowała ruda darniowa, co w przeszłości było wykorzystywane do rozwoju hutnictwa żelaza. Dziś o okręgu hutniczym w środkowym biegu rzeki świadczą nazwy miejscowości: Kuźnica Katowska, Kuźnica Dąbrowska, Domaradzka Kuźnia. Rzeka była również ważną drogą przewozu drewna i towarów.
We wczesnym średniowieczu rzeka stanowiła granicę miedzy Śląskiem Górnym i Dolnym (Przesieka Śląska), przy ujściu Budkowicznki ruiny zamku Kolno (patrz: Stare Kolnie)

Najdłuższy, lewy dopływ Stobrawy, ma źródła pod Dobrodzieniem, płynie przez Bory Stobrawskie, na Ziemi Brzeskiej znajduje się tylko ostatni krótki odcinek w okolicach Lewandówki. Wpada do Stobrawy obok zamku Kolno (w Starych Kolniach)

Rzeczka bierze początek na północ od Jeziora Turawskiego. Na Ziemi Brzeskiej płynie tylko ostatnie kilometry niosąc ze sobą także wody dopływu Żydówki. W pobliżu drogi do Rybnej uchodzi do Budkowiczanki.
Niewykluczone, że ostatni bieg rzeki został nadany Brynicy dopiero po regulacji Odry np. w XIX w. Wcześniej wpadała bezpośrednio do Odry.

Wąska rzeczka ma źródła w okolicach Przeczowa. Na teren Ziemi Brzeskiej wpływa w lasach na północ od Barucic. Tam łączy się z Minkowskim Potokiem. Płynie przez Barucice i nieopodal wpada do Smortawy.

Ciek biorący początek w okolicach stawów koło Przygorzela. Dalej płynie przez Mąkoszyce i Książkowice i tam wpada do Smortawy.

Wąska rzeczka, na mapach czasem opisywana jako Moszczanka. Początek bierze w lesie na północ od wsi Stobrawy. Dalej płynie przez Śmiechowice, Lubicz, Lubszę, Błota. Wpada do Smortawy na wysokości Leśnej Wody.

Ciek wodny. Jego nazwa, jak i dokładny przebieg znany jest chyba tylko hydrologom. Być może bierze początek w jeziorku Judengraben, następnie płynie przez jeziorko na ośrodku wypoczynkowym i dalej sączy się polami między Michałowicami a Lubszą. Wpada do Śmieszki na wysokości Błot.
Inne nazwy to Odrzyca (bo płynie dnem odrzańskiej Pradoliny), niem. Oderwitz-Bach.

Rzeczka bierze początek na zachód od wsi Gnojna, a potem płynie przez całą wieś. Dalej przepływa przez Bąków i Jaworów. Oleśnice Małą i Niemil.

Jej źródła znajdują się na Wzgórzach Wawrzyszowskich, w okolicach Jędrzejowa. Przepływa przez Grodków, gdzie łączy się z Potokiem Lubeckim. Do Nysy Kłodzkiej wpada w lesie Kokorycz.

Początek ma we Wzgórzach Szklarskich, niepodal Jaszowa. Płynie przez Chróścinę, stare lotnisko, Kopice. Do Nysy wpada koło Głębocka.

Długie na ponad kilometr, ale wąskie jeziorko położone na wschód od PGR Kościerzyce. Pozostałość po starym korycie Odry wykorzystywanym w czasie wielkich powodzi. Nazwę swą zawdzięcza poniemieckiej legendzie o złoczyńccach, którzy napadli na kupca Żyda, a następnie utopili tu zwłoki.

Niewielkie jeziorko koło Kościerzyc, nad którym utworzono ośrodek wypoczynkowy. Znajduje się na dnie jedej z odnóg Odry, które powstawały podczas wielkich powodzi. Wypływa z niego ciek Odrzyca. Nazwa Murawiec jest zupełnie nieznana, aczkolwiek oficjalna i warta upowszechnienia.

Duży staw o powierzchni 45,2 ha w zespole Stawów Niemodlińskich. Położony między Oldrzyszowicami a Rzędziwojowicami.

Staw o powierzchni 44,9 ha w zespole Stawów Niemodlińskich. Położony obok Kamaszki.

Niewielki staw w zespole Stawów Niemodlińskich. Położony na wschód od Stawu Wołowskiego.

Staw o powierzchni 36,4 ha w zespole Stawów Niemodlińskich. Położony na południowy-zachód od Oldrzyszowic, w kierunku Magnuszowic.

Dawne kopalnie żwiru, działające w latach 80. Pozostały po nich dwa duże zbiorniki o pow. 27,1 ha oraz 29,1 ha. Zachodni ma bardzo urozmaiconą linię brzegową, z czterema półwyspami w kształcie mierzei.

Najpóźniej eksploatowane złoże żwirów, znajdujące się na południe od Lewina. Ma powierzchnię 52 ha, jest to najwiekszy zbiornik w powiecie.

Dwa duże zbiorniki o powierzchni 16,4 ha i 11,4 ha powstałe po eksploatacji żwiru. Istnieje tu mały ośrodek wypoczynkowy.